Close Menu
    Facebook X (Twitter) Instagram
    Trending
    • 2. Suna Kan Keman Yarışması ve Keman Günleri
    • İDDİALI BİR KOMEDİ “FORA” KASIM’DA SAHNEDE!
    • ‘KENT ve TİYATRO’ TEMASI ile 17. ETHOS ANKARA ULUSLARARASI TİYATRO FESTİVALİ BAŞLIYOR!
    • Uluslararası Ankara Caz Festivali 13 Kasım’da 29. kez Ankaralılara Caz Ziyafeti Sunacak!
    • FİLM EKİMİ DEVAM EDİYOR! İSTANBUL-ANKARA-ESKİŞEHİR-İZMİR / 03-26 EKİM
    • Orkestra Akademik Başkent 2025-2026 Konser Sezonu 2 Ekim akşamı başlıyor!
    • Saatleri Ayarlama Enstitüsü ile Ankara, İzmir ve İstanbul’da saatleri tiyatroya ayarlama vakti!
    • Moliere’in “Cimri”si 14 Temmuz Pazartesi tekrar ENKA’da…
    Kültür Sanat Haritası
    • Anasayfa
    • Kent Günlüğü
    • Sinema
    • Sahne
      • Tiyatro
        • İstanbul
        • Ankara
        • İzmir
        • Diğer
      • Opera Bale
        • İstanbul
        • Ankara
        • İzmir
        • Diğer
      • Gösteri
        • İstanbul
        • Ankara
        • İzmir
        • Diğer
    • Konser
      • İstanbul
      • Ankara
      • İzmir
      • Diğer
    • Sergi
      • İstanbul
      • Ankara
      • İzmir
      • Diğer
    • Festival
    • Vitrindekiler
      • Kitap
      • Müzik Market
      • DVD
    • Yeme İçme
      • İstanbul
      • Ankara
      • İzmir
      • Diğer
    • Konuklar
      • Söyleşiler
      • Yazılar
    Kültür Sanat Haritası
    You are at:Home»Genel»“… bu kitabı çalarsanız utanırsınız.”

    “… bu kitabı çalarsanız utanırsınız.”

    0
    By Kültür Sanat Haritası on 5 Mayıs 2015 Genel, Yazılar

    hasip pektas

     Gülistan Ertik / gulistanertik@gmail.com

    Aslında 500 yıldır var olan, fakat çoğumuzun 90’lı yıllarda tanımaya başladığı ekslibris; kitap sahibini belirtmek ve kaybolmasını engellemek amacıyla iç kapağına yapıştırılan, sahibinin adını taşıyan küçük resimlerdir.

    Türkiye’de ekslibris sanatının yaygınlaştırılmasında büyük emeği olan Prof. Hasip Pektaş ile Ekslibris sanatı ve dünyanın en küçük müzesi olan İstanbul Ekslibris Müzesi’ni konuştuk…

    Düşünün ki, bir kitabın kapağını açıyorsunuz ve karşınıza şöyle bir yazı çıkıyor: ”Kitapçıya gidip kendinize bir tane satın alın. Bu kitap benim, bu yüzden adımı yazıyorum, eğer sen bu kitabı çalmak istersen boğazından asılacağını bilmelisin…’’ 

    Ya da şöyle bir uyarı: ’’Sahibinin adını görüyorsunuz, bu kitabı çalarsanız utanırsınız.”

    Hatta belki de en acımasızı; Barselona San Pedro Manastırı Kütüphanesi’nde bulunan ve  19. yüzyıldan kalma bir yazı: ”Kim ki bir kitabı sahibinden çalar; ödünç alır ve geri vermez; kitap elinde yılan olsun. Her yanına inme insin, tüm uzuvları işe yaramaz olsun. Acılar içinde kıvransın. Merhamet dilemek için yalvarır olsun. Acıları, yoklukta şarkı söyleyene değin dinmesin. Ölmeyen yılana karşın, kitap kurtları kemirsin bağırsaklarını. Son cezasına giderken, cehennemin alevleri yutsun onu.” (Manguel, 2001, s. 284)

    Başka bir örnekse Türkiye’den. Mengü Ertel’in, üzerinde kitaplarını ödünç alanlar geri getirsin diye ’Bu kitap Mengü Ertel’den çalınmıştır” yazılı zekice yapılan bir ekslibris.

    Telaffuzu biraz zor olsa da uzun bir geleneğe sahip olan ekslibris;  kitap sahibinin kartviziti ya da tapusu anlamına da gelmektedir. Sözcük olarak “.. nın kitaplığından”, “…nin kütüphanesine ait” anlamına gelir. Kitabı ödünç alan kişiyi geri getirmesi konusunda uyarır, bu yüzden ekslibrisli kitapların geri gelme ihtimali kuvvetlidir.

    Yüzyıllardır kitap sahipleri; ödünç verdikleri ekslibrisli kitaplara özen gösterilmesi için ricada bulunmuş, kaybolursa verilecek ceza ve tehditler yazmıştır. Tehditlerle dolu ekslibrisi olan kitabı elinize almanız, vicdanınızı titretmeye yeter de artar bile.   Nitekim kitap sahibi, ekslibrisine istediğini yazmakta özgür. Bu yüzden bu tehditkar ekslibrisler gözünüzü korkutmasın elbette iyimser olanları da var.

    Mauricio Schvarzman BogdanEkslibris ihtiyacının ortaya çıkışı ve Ekslibris

    Avrupa’da 15. yüzyılın ortalarında Gutenberg’in matbaayı icat etmesinden önce kitaplar, manastırlarda elle yazılıyormuş. Elle yazılmış kitapların sahipleri çalınmasından korktukları için kitapların iç kapağına  kendi özelliklerine uygun işaretler koymaya başlamışlardır. Gutenberg’le birlikte kitapların çoğalmasıyla Ekslibris’e olan gereksimin daha da artmıştır.

    İlk ekslibris ise; 1450 yıllarında ”Igler”/ kirpici takma adı ile bilinen Alman papaz Johannes Knabensberg için yapılan ve çayırdaki çiçeği ısıran bir kirpinin resimlendiği ekslibristir. Ekslibrisin üst kısmında ”Hanns Igler, kirpi sizi öpebilir” der. Burada anlatılan; kitabı ödünç alan kişinin geri getirdiğinde öpücükle ödüllendirileceği, aksi takdirde kirpinin oklarına hedef olacağıdır.

    Dünyada Ekslibris

    19. yüzyılın sonlarında ekslibris sanatında canlanma yaşanmış ve  bu dönemde ekslibris koleksiyonculuğu keşfedilerek yaygınlaşmıştır. Bir zaman sonra kitaba özgü bir işaret olmaktan çıkıp, özgün grafik yapıtlar olarak bağımsızlaşmıştır.

    Ekslibris tasarımcısı ve koleksiyoncusu Prof. Hasip Pektaş; bugün yerini koleksiyonculuğa bırakan ekslibrisin daha çok Rusya, Ukrayna, Bulgaristan, Polonya, Danimarka Çin, Japonya gibi ülkelerde gelişmiş olduğunu söylüyor. Sanatçı ve koleksiyoncu sayısı fazla olan bu ülkelerde çok kitap okunması sayesinde yüzbinlerce ekslibrisin yer aldığı müzelerin kurulduğunun, İran’da ise henüz kültür olmadığı için ekslibrisin görülmediğinin de altını çiziyor.  ‘’Erotizm’’ ve ‘’Müzik’’  ise dünyada en ilgi çeken konuların başında geliyor.

    kyral Ludwig

    Koleksiyonlarını takip etmek isteyenler için dünyaca tanınan ekslibris sanatçılarından bazıları şöyle: Julien D. Jordanov, Marin Gruev, Eduard G. Penkov ( Bulgaristan), Mikhail Verkholantsev, Yuri Nozdrin, Alexei Bobrusov (Rusya), Konstantin Kalynovych, Sergey Hrapov (Ukrayna), Katsunori Hamanishi, Takeshi Katori (Japonya) Wojciech Luczak, Elzbieta Radzikowska (Polonya) Martin R. Baeyens (Belçika), Ivan Miladinovic (Sırbistan).

    Peki ülkemizde ‘’ekslibris ne kadar tanınıyor?’’ derseniz; günümüzde bu yöntemi kullananların sayısının git gide artmakta olduğunu söyleyebiliriz. Ekslibris artık ülkemizde tahminimizden daha iyi durumda. Bunun yanı sıra, Türkiye’nin Ekslibris sanatı ile tanışmasının yurtdışına giden kişiler ya da batıdan alınmış kitaplar aracılığıyla olduğunu söyleyebiliriz. Avrupa ülkelerinde yaygın olarak kullanılan ekslibrislerin yer aldığı kitaplar, ikinci el satışlarla ülkemize gelmiş, kitap sahipleri öldüğünde ise yakınları bu kitapları kütüphanelere bağışlamışlardır ya da sahaflara satmışlardır.

    Prof. Hasip Pektaş, ülkemizde henüz yeni yaygınlaşmaya başlayan bu sanatın meraklıları ve koleksiyoncularının çok fazla olmadığını, fakat kitap tutkunlarının ödünç alınıp geri getirilmeyen kitaplarının kaybolmasına karşı yaptırdığı ekslibrislerinin her geçen gün arttığından bahsediyor. Kitap sahipleri, koleksiyoncular ve sanatçılar ekslibrise gönül verdiği sürece bu geleneğin diğer ülkelerde olduğu gibi bizde de yaygınlaşacağına emin.

    Dünyanın en küçük Ekslibris müzesi

    1990 yılından bu yana yoğun olarak araştırmalar yapan, 1997’de ilk Ekslibris derneğini kuran, FISAE federasyonuna üye yapan, kongre ve yarışmalar düzenleyen ve Ekslibris konusunda kitabı olan Prof. Hasip Pektaş, yaklaşık  25 yıldır bu sanatın Türkiye’de tanınması için en fazla uğraş verenlerden. En büyük hayali bir ekslibris müzesi kurmak olan Pektaş, bu hayalini gerçekleştirmiş. 14.000’in üzerindeki ekslibris koleksiyonu, kitap ve katalogları ile Maslak’ta Işık Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi içinde kurulan İstanbul Ekslibris Müzesi, dünyadaki 10 müzenin en küçüğü olma özelliğini taşımakta ve sanatseverlerin ilgisini beklemektedir

    Meraklısına ufak bir not:

    Bu müzeyi ziyaret ettiğinizde, aynı zamanda atölye uygulamalarıyla kendi ekslibrisinizi de yapma şansına erişebiliyorsunuz. 

    www.aeg.org.tr (İstanbul Ekslibris Derneği)

    ekslibris.isikun.edu.tr (İstanbul Ekslibris Müzesi)

    www.hasippektas.com

    ''Igler''/ kirpici Alexei Bobrusov Alman papaz Johannes Knabensberg Dünyada Ekslibris Eduard G. Penkov Ekslibris müzesi Ekslibris sanatı Elzbieta Radzikowska Gülistan Ertik Gutenberg İlk ekslibris İstanbul Ekslibris Derneği İstanbul Ekslibris Müzesi Ivan Miladinovic Julien D. Jordanov Katsunori Hamanishi Konstantin Kalynovych Marin Gruev Martin R. Baeyens Mengü Ertel Mikhail Verkholantsev Prof. Hasip Pektaş Sergey Hrapov Takeshi Katori Wojciech Luczak Yuri Nozdrin
    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Kültür Sanat Haritası

    Related Posts

    ‘28 YIL SONRA’

    GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİNİN ZİHİN ENGELLİ VE NORMAL ÖĞRENCİLERİN EĞİTİMİNE KATKISI

    “Soul Müziğin Diva”sı Imany, 7 Eylül’de Türkiye’de…

    Comments are closed.

    https://www.kultursanatharitasi.com/wp-content/uploads/2022/10/3.Sagbanner-caz3.mp4





    >br>

    Temmuz Ağustos Sayısı Bayilerde
    Son Yazılar
    • 2. Suna Kan Keman Yarışması ve Keman Günleri
    • İDDİALI BİR KOMEDİ “FORA” KASIM’DA SAHNEDE!
    • ‘KENT ve TİYATRO’ TEMASI ile 17. ETHOS ANKARA ULUSLARARASI TİYATRO FESTİVALİ BAŞLIYOR!
    • Uluslararası Ankara Caz Festivali 13 Kasım’da 29. kez Ankaralılara Caz Ziyafeti Sunacak!
    • FİLM EKİMİ DEVAM EDİYOR! İSTANBUL-ANKARA-ESKİŞEHİR-İZMİR / 03-26 EKİM
    • Popüler Haberler
    • Son Haberler
    14 Haziran 2015

    BAYKAL SARAN OYUNCULUK ÖDÜLÜ FULYA KOÇAK’IN…

    29 Ocak 2015

    VENEDİK CAMCILIĞI / Gülistan Ertik

    16 Ekim 2025

    2. Suna Kan Keman Yarışması ve Keman Günleri

    16 Ekim 2025

    2. Suna Kan Keman Yarışması ve Keman Günleri

    16 Ekim 2025

    İDDİALI BİR KOMEDİ “FORA” KASIM’DA SAHNEDE!

    16 Ekim 2025

    ‘KENT ve TİYATRO’ TEMASI ile 17. ETHOS ANKARA ULUSLARARASI TİYATRO FESTİVALİ BAŞLIYOR!

    Latest Reviews
    Hakkında

    KÜLTÜR SANAT HARİTASI

    Kültür Sanat Haritası, şehirlerin yakın takipçisidir. Kültür, sanat, eğlence ve kent insanını her ay sayfalarına taşır. Gazetecilik terimi olarak da bilinen 5N 1K""Ne? Nerede? Ne zaman? Nasıl? Neden? ve Kim?" prensibini öngörerek sayfalarının konseptini hazırlarken okuyucuya soracağı soruların cevaplarını verir. Bu sayede hem okuyucuya yol gösterir, hem de okuyucunun bilgilenmesine olanak sunar.

    Subscribe to our newsletter:

    Popüler Haberler
    14 Haziran 2015

    BAYKAL SARAN OYUNCULUK ÖDÜLÜ FULYA KOÇAK’IN…

    29 Ocak 2015

    VENEDİK CAMCILIĞI / Gülistan Ertik

    16 Ekim 2025

    2. Suna Kan Keman Yarışması ve Keman Günleri

    Genel Bilgi

    Yapım
    Mutlu Son Medya

    Web Tasarım Uygulama
    Ansolon

    Copyright © 2016 Kültür Sanat Haritası.
    • Hakkında
    • Credit / Künye
    • İletişim

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.